به نقل از «آنا»

خرق عادت از دیدگاه جامی

تاریخ انتشار: ۲۱ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۹۳۵۹۲

به گزارش گروه پژوهش خبرگزاری علم و فناوری آنا، صادر شدن اعمال خارق العاده از انسان «خرق عادت» یکی از مباحث مهم در عرفان و تصوف اسلامی است و معمولا در معنای دینی آن به معجزه تعبیر می‌شود.

مهناز شایسته‌فر (دانشیار گروه هنر اسلامی دانشگاه تربیت مدرس) و افروز آقاجان (کارشناسی ارشد هنر اسلامی) در مقاله‌ای با عنوان «مطالعه زیبایی شناختی خرق عادت (کرامت) از دیدگاه جامی » به این موضوع اشاره می‌کنند که معجزه یکی از موارد خرق عادت است و ویژه انبیاء است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

* کرامت (خرق عادت) به چه معناست؟

اعمال خارق العاده از سوی غیر نبی را کرامت می‌خوانند مواردی همچون پیشگویی حوادث، دفع شر، آگاهی از ضمایر، حضور همزمان در چند مکان و درمان بیماری‌ها

این پژوهشگران می‌نویسند اعمال خارق العاده از سوی غیر نبی را کرامت می‌خوانند که مواردی همچون پیشگویی حوادث، دفع شر، آگاهی از ضمایر، حضور همزمان در چند مکان و درمان بیماری‌ها از نمونه‌ها و مصادیق این کرامات هستند.

شایسته‌فر و آقاجان در این مقاله می‌نویسند بنابر نظر صوفیه منظور از غیر نبی بندگان خالص خداوند هستند که با ایجاد زمینه‌های اخلاقی در نفس خویش و طی مراتبی توانایی تصرف در عالم و انسان‌ها را پیدا می‌کنند و از آنها با نام اولیا یاد می‌شود.

* زیبایی شناسی چیست؟

زیبایی شناسی (Aesthetics) به معنای «ادارک حسی» از قرن 18 به این سو توسط بومگارتن مطرح شد و در ادامه در کتاب نقد قوه حکم کانت به اوج رسید. این مفهوم متفاوت با آنچه بود که پیشتر در یونان باستان مطرح شده بود و به واسطه تفاوت‌های گفتمانی این دوران چندان نمی‌توان رویکرد فلاسفه یونان را به فلاسفه قرن 18 نزدیک دانست. تفاوت‌های آشکاری هم از نظر هستی شناسی و هم از منظر وجود شناسی بین گفتمان‌های این دو دوره وجود دارد.

نزد فلاسفه و اندیشمندان اسلامی هم «زیبایی شناسی» معنای دیگر گونه‌ای داشت و می‌بایست آن را ذیل گفتمان دینی تعریف و صورتبندی کرد. در از نظر شایسته‌فر و آقاجان در این مقاله منظور از زیبایی شناسی در واقع تلاشی در مسیر شناخت زیبایی‌های معنوی کرامت و در واقع آراستگی‌های اخلاقی‌ای است که به موجب آن چنین عنایاتی از سمت حق به فرد صورت می‌گیرد.

آنان می‌نویسند در هنر ایرانی همواره رابطه‌ای مستحکم بین هنر و ادب فارسی با عرفان وجود داشته است از اینرو در موارد گوناگون شاهد بازنمایی کرامات در هنر ایرانی بویژه در نگارگری هستیم.

در هنر ایرانی همواره رابطه‌ای مستحکم بین هنر و ادب فارسی با عرفان وجود داشته است

* مطالعه موردی نگاره‌های تذکره شیخ صفی

این پژوهشگران در این مقاله درصدد شناسایی و معرفی بازنمایی کرامات در یکی از نسخه‌های تذکره شیخ صفی هستند که در حال حاضر تنها نسخه مصور از این کتاب است.

به عبارت دیگر اهمیت نسخه مذکور از این جهت است که مجموعه‌ای عظیم از باور‌ها و اعتقادات صوفیانه را در بر دارد و در تمام کتاب به منش و کرامات ایشان پرداخته است.

* عبدالرحمان جامی کیست؟

این نویسندگان در این مقاله برای تبیین مسئله کرامت و شناخت زمینه‌های وقوع آن در تذکره مذکور دیدگاه عبدالرحمان جامی مورد توجه قرار داده شده است.

عبدالرحمان جامی از از شعرا، دانشمندان و عارفان قرن نهم هجری قمری است و از عرفای فرقه نقشبندیه محسوب می‌شود که در هنر خوشنویسی نیز دست داشته است. جامی با کمال‌الدین بهزاد هنرمند نقاش قرن نهم هجری نیز رابطه دوستی داشته است و از اینرو با عالم هنر نگارگری نیز بیگانه نبوده است.

شایسته‌فر و آقاجان می‌نویسند پژوهش پیش رو به دو جهت بر اساس آراء جامی صورت گرفته است:

 موضوع انسان کامل و صفات او و همچنین بررسی کرامات مربوط به این بزرگان از پایه‌های اساسی بحث او بوده است.  قلم و نثر در بیان مفاهیم عرفانی روان، ساده و قابل فهم است. جامی به جز اشاراتی که در سلسله الذهب از مثنوی هفت اورنگ در باب خرق عادت داشته در دو کتاب نفحات الانس من حضرات القدس (در بیان کرامات اولیا) و شواهد النبوه (در بیان معجزات پیامبر (ص)) به این مطلب پرداخته است.

این پژوهش به روش کیفی تحلیلی-توصیفی انجام داده و روش گردآوری اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه‌ای و منابع مکتوب است. هدف پژوهش شناخت بنیان‌های اخلاقی در نگاره‌های تذکره شیخ صفی با موضوع خرق عادت و کشف روابط درونی آن با مفاهیم عرفانی بر اساس دیدگاه جامی است.

جامی بزرگترین کرامت را همان عبادت در خلوت و بازداشتن نفس از غیرخدا و رضای الهی در جمیع احوال می‌دانند

به زعم این پژوهشگران از منظر این مقاله می‌توان گفت که بر طبق آراء جامی برای طالب با ایجاد مقدمات معنوی و عملی مانند خالی کردن دل از همه اغراض دنیوی و اخروی، دائم الذکر بودن، گرسنگی، عزلت و بی خوابی امکان رسیدن به مقام ولی الهی و انجام کرامات وجود دارد، چنانکه خود نیز در نفحات الانس ۶۱۸ نفر از عارفان را با کراماتشان نام برده است.

در جمع‌بندی این پژوهش آمده است جامی همچنین در این کتاب از برخی عرفای بزرگ نقل کرده است که ایشان بزرگترین کرامت را همان عبادت در خلوت و جلوت، بازداشتن نفس از غیرخدا و رضای الهی در جمیع احوال می‌دانند. شیخ صفی نیز طبق آنچه در تذکره ایشان گرد آمده کرامات بسیاری داشته است و بنابر مطالعه انجام شده او بسیاری از صفاتی را که جامی جهت رسیدن به این درجه را بیان کرده است دارا است که در صدر همه آنها تبعیت کامل از حضرت محمد (ص) به عنوان الگو و نمونه کامل است.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: زیبایی شناسی کرامت جامی پژوهش خوان زیبایی شناسی شایسته فر خرق عادت شیخ صفی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۹۳۵۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

پافشاری بر پدیده «اوج نفت» هرج و مرج انرژی را تشدید می‌کند

دبیرکل اوپک در مقاله‌ای نوشت به جای سخن گفتن از پایان عصر نفت و پافشاری بر آن باید بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای تمرکز کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، هیثم الغیص به‌تازگی در مقاله‌ای برای نشریه «میس» نوشت: پایان عصر نفت موضوعی غیرقابل تحقق است، زیرا سرعت رشد تقاضای انرژی به‌گونه‌ای پیش می‌رود که انرژی‌های جایگزین‌ در مقیاسی نیستند که بخواهند جای نفت را در سبد مصرف انرژی جهان بگیرند از این رو باید به جای کاهش مصرف نفت، تمرکز را بر کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در فرآیند تولید سوخت‌های فسیلی گذاشت.

وی افزود: روند نگران‌کننده‌ای درباره روایت‌های موجود درباره مصرف نفت وجود دارد که در آنها از عبارت‌هایی مانند پایان عصر نفت استفاده می‌کنند و این موضوع می‌تواند به هرج و مرج در حوزه انرژی دامن بزند.

الغیص در مقاله‌ای که نشریه میس در شبکه اجتماعی ایکس (X) به اشتراک گذاشت، نوشت: اگر در نتیجه کاهش سرمایه‌گذاری‌ها عرضه کاهش یابد، در حالی که تقاضا برای نفت همچنان افزایش یابد، همان‌طور که امروز شاهد چنین روندی هستیم، چه اتفاقی رخ می‌دهد؟

وی ادامه داد: واقعیت این است که پایان عصر نفت محقق‌شدنی نیست.

سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) بر این باور است که مصرف نفت در دهه‌های آینده همچنان رو به افزایش خواهد بود، در حالی که آژانس بین‌المللی انرژی پیش‌بینی می‌کند تقاضا برای نفت تا سال ۲۰۳۰ میلادی به اوج خود می‌رسد.

الغیص در مقاله‌ای برای «میس» نوشت: صنعت نفت در فناوری‌هایی مانند استفاده از جذب کربن و ذخیره‌سازی، هیدروژن پاک و جذب مستقیم هوا سرمایه‌گذاری می‌کند، بنابراین این شرایط نشان از این دارد که امکان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در فرآیند تولید نفت مورد نیاز جهان فراهم است.

وی در این مقاله آورده است: جهان در دو دهه اخیر بیش از ۹.۵ تریلیون دلار در زمینه دوره گذار به انرژی کم‌کربن سرمایه‌گذاری کرده است، با این حال انرژی‌های بادی و خورشیدی هنوز هم تنها کمتر از ۴ درصد از انرژی مورد نیاز جهان را تأمین می‌کنند و خودروهای برقی ضریب نفوذ جهانی بین ۲ و ۳ درصد دارند،

به گفته الغیص، واقعیت این است که بسیاری از انرژی‌های جایگزین‌ها نمی‌توانند جایگزین نفت در مقیاس لازم شوند، یا در بسیاری از مناطق مقرون به‌صرفه نیستند.